De vampier, de Nosferatu, de levende dode.
Hoe we ze ook benoemen, we weten allemaal wat een vampier is. Maar waar komt ons moderne concept van vampirisme vandaan? Wie was de eerste zogenaamde vampier?
En zijn er logische verklaringen voor de legendes die al eeuwen meegaan?
Dat onderzoeken we in deze aflevering.
Kringa, 1656
Ons eerste verhaal begint in Kringa in 1656, waar Jure Grando komt te sterven.
Grando, een simpele boer en allesbehalve noemenswaardig figuur, wordt al snel gespot in het dorp gedurende de nacht. Verschillende mensen horen hem op hun deur bonzen. Ook zijn weduwe beweert dat hij 's nachts bij haar komt en haar verkracht.
Ondanks deze teisteringen wachtten de dorpelingen toch 16 jaar voor ze actie ondernamen. Verschillende pogingen om hem te doden en zelfs een geïmproviseerd exorcisme mislukte, tot Stipan Milasic het heft in eigen handen nam en een einde maakte aan de vloek die Kringa al 16 jaar teisterde.
Kisilova, Servië, 1725
Kisilova zou vandaag de dag Kisiljevo heten, maar voor de naamsverandering zouden er gruwelijke taferelen hebben plaatsgevonden. In 1725 sterft Petar Blagojevich. Op zich niet zo noemenswaardig, iedereen die 1725 heeft meegemaakt is intussen al dood.
Maar Blagojevich zijn dood werd gevolgd door tal van mysterieuze overlijdens in het dorp.
Degene die nog lang genoeg leefden om met een medemens te spreken vertelden dat Petar hen tijdens de nacht kwam aanvallen.
Ook zijn echtgenote beweerde dat Petar 's nachts om zijn schoenen kwam vragen. Zelfs zijn zoon was niet veilig, want toen die weigerde om Petar te voeden werd hij woedend en maakte hij zijn eigen zoon af. Het kond zo niet verder, en tegen de wensen van de burgemeester in groeven de dorpelingen zijn lichaam op.
Gelukkig waren de dorpelingen van Kisilova slim genoeg om meteen een staak door zijn hart te rammen en zijn lichaam te verbranden. Kisilova werd niet meer geteisterd na dat voorval.
Sidenote: Wanneer je Blagojevich opzoekt op Google vind je een zogenaamde foto van hem. We hebben dit echter kunnen debunken, de foto is van Peter Kürten, de seriemoordenaar die als bijnaam "De vampier van Düsseldorf"kreeg.
New England, Rhode Island, 1883
Eind de jaren 1800 begon de Brown familie in New England op mysterieuze wijze te sterven. Het begon bij de moeder, Mary Brown, gevolgd door de oudste dochter, Mary Olive Brown. De derde die zou sterven was Mercy L. Brown.
Vader George Brown en de oudste zoon, Edwin, werden ook ziek. Een arts kon algauw een diagnose stellen: Consumption. De ziekte die vandaag bekend staat als Tuberculose.
De dorpelingen wisten echter beter: Een van de familieleden stond op uit het graf om het levensbloed uit de overlevenden te zuigen.
Na veel discussie ging George Brown toch akkoord met opgravingen. Mary en Mary Olive werden opgegraven en waren op normale wijze ontbonden.
Mercy echter was perfect bewaard gebleven, er zat zelfs nog bloed in haar lichaam.
Uiteraard was de enige logische volgende stap om Mercy's hart uit te snijden, verbranden en in een drankje te draaien dat Edwin moest opdrinken.
Zogezegd, zo gedaan. Tevergeefs, want Edwin overleed iets later.
Maar Mercy werd nooit nog door iemand gezien, noch heeft ze andere mensen vermoord. Dus de opzet is tenminste geslaagd.
Wetenschappelijke verklaringen
-Tuberculose is besmettelijk en kan een tijd lang asymptomatisch in iemands lichaam zitten. Het is dus best logisch dat enkele familieleden na elkaar bezwijken aan de ziekte terwijl ze eerder geen symptomen hadden. https://www.sciensano.be/nl/gezondheidsonderwerpen/tuberculose
-Haar en nagels die groeien na de dood kan simpelweg worden verklaard door huid die uitdroogt waardoor de reeds bestaande haren en nagels meer uitsteken. Er is een oud volksgeloof dat deze blijven groeien na je dood maar dit klopt dus niet. https://www.standaard.be/cnt/dmf20141117_01379859
-Bloed in het lichaam bij iemand die al maanden dood is zal normaal niet voorkomen. Wel kan het verklaard worden. Door een proces dat putrefactie heet ontbinden je lichaam en je organen , hierdoor kunnen je organen een vloeibare massa lijken die ook nog eens een rode kleur kan hebben. Als de dorpelingen het lichaam van Mercy open sneden is het dus niet verwonderlijk dat ze nog rode vloeistof zagen die hen aan bloed deed denken. https://www.overledenenzorgpro.nl/01004.html
-Doden die rondlopen zijn moeilijker te verklaren, maar deze verhalen kunnen ontstaan zijn uit bijgeloof. Er zijn nu eenmaal ziektes zoals Porfyrie die mensen uit de zon houden waardoor die vaak geneigd zijn om 's nachts te leven. Komen ze toch in contact, dan krijgen ze littekens wat hen, samen met hun bleke huid, een vreemde verschijning kan maken bij onwetenden. Zo'n verhalen kunnen door de jaren heen overdreven worden en zo enkele eeuwen later zijn mensen er van overtuigd dat het over vampieren ging. https://www.gezondheidenwetenschap.be/richtlijnen/acute-porfyrie
Moderne vampieren
Uiteraard zijn er ook mensen die vandaag de dag kiezen om te leven als vampier. Deze gaan niet op wacht liggen om een prooi leeg te zuigen in een donker steegje, althans de meesten niet. Ze kiezen er gewoon voor om zichzelf te kleden en gedragen als de levende dode.
John Edgar Browning deed diepgaande research naar deze cultuur: https://www.nature.com/articles/palcomms20156
Ook deed Bustle een onderzoek naar deze levenswijze, al was dat iets minder wetenschappelijk onderbouwd: https://www.bustle.com/articles/120066-6-facts-about-real-life-vampires